طبق بررسیها با توجه به سیاست افزایش جمعیت، آب موجود کشور با روشهای کنونی آبیاری برای رشد و توسعه کشور ناکافی و بحرانزا است. با آبخیزداری و آبخوانداری میتوان ظرفیت آبی کشور را تا دو برابر افزایش داد.
ایران سرزمینی خشک و نیمهبیابانی است. متوسط بارندگی در آن 250 میلیمتر است و با دورههای 30ساله، 50ساله و 70ساله این متوسط کم و زیاد میشود، بهاینترتیب که حجم بارندگی سالیانه به 420، 413 و 430 میلیارد مترمکعب میرسد. حداقل بارندگی 380 میلیارد مترمکعب و حداکثر رکورد ثبتشده 580 میلیارد مترمکعب است که هر 70 سال یکبار ممکن است به رکورد 700 تا 720 میلیارد مترمکعب هم برسد. پراکندگی بارشها از نظر زمان و مکان و حجم بهطور دائم در سرزمین ایران درحال تغییر است بههمیندلیل با توجه به برداشت دائمی از سفرههای زیرزمینی و عدم تزریق منظم و ثابت سفرههای زیرزمینی تراز منابع بهمیزان 120 میلیارد مترمکعب منفی است که باعث فرونشست زمین میشود. اینها آمار پایه مورد قبول همه دستاندرکاران است.
نکته مهم آن است که رویکردهای متفاوتی برای تحلیل این آمارها وجود دارد که متکی به باورها و فناوریهای مورد استفاده است، بهگونهای که با فناوریهای مربوط به جمعآوری این نزولات با انواع سد و بند خاکی استفاده از نزدیک به 300 میلیارد مترمکعب را غیرممکن دانسته آن را بهواسطه تبخیر و تعرق، مهدور میشمرد، درمقابل، فناوری آبخیزداری بهعنوان رویکرد مدیریت جهادی در بهرهبرداری از سیلابها امکان مدیریت نزولات را برای تولید آب جدید افزون بر 100 میلیارد مترمکعب آب مصرفی بهمیزان 100 میلیارد مترمکعب آب جدید که یکسوم تبخیر و تعرق اعلام شده میباشد ممکن میداند.
تولید آب جدید موجود از آنجا حائز اهمیت است که یکصد میلیارد مترمکعب آب مصرفی کنونی، برای برنامههای توسعهای در بخش کشاورزی، شرب و صنعت ناکافی و بحرانآفرین است، بهویژه اگر استراتژی افزایش جمعیت تا 300 یا 500 میلیون نفر مدنظر باشد، محدودیت منابع آبی با روشهای فعلی، یک بحران عظیم خواهد بود. آبخیزداری امکان تامین یکصد میلیارد مترمکعب آب جدید را با هزینه اندک و با روشهای آسان میسر میکند؛ اما اصرار بر جهل و غفلت و نادانی در عدم امکان تامین آب از منابع داخلی از سوی بعضی از مدیران و کارشناسان، کشور و نظام را به اتخاذ تصمیمهای نادرست برای تامین آب از روشهای بسیار پرهزینه و خسارتبار مکلف و مجبور نموده است. تاسیسات تامین آب از خزر یا خلیجفارس، خطرساز و پرهزینه است. تامین آب از فرامرزها یک وابستگی عظیم سیاسی امنیتی و برخلاف سیاستهای صیانت از استقلال و پایداری ملی است.
بهخصوص اینکه برآورد هزینهها برای تامین آب شیرین از شمال و جنوب از حداقل 30 هزار تومان تا حداکثر 50 هزار تومان با قیمتهای ثابت پایان سال 1397 برای هر مترمکعب حکایت دارد، درحالیکه هزینه تامین آب با فناوری آبخیزداری از 3 هزار تومان تا 5 هزار تومان برای هر مترمکعب و در موارد بسیاری کمتر است. فقدان مدل توسعه پایدار ملی، فقدان تدبیر و کارآمدی مدیریت کشور در استفاده همهجانبه از آبخیزداری موجب غفلت و تحمیل هزینههای گزاف به اقتصاد ملی است. آسیبپذیری ملی ناشی از فقدان تدابیر استراتژیک در توسعه پایدار ملی از اقدامات دشمن در آسیبرسانی به زیرساختها خطرآفرینتر و پرهزینهتر است.
آبخیزداری یک فناوری روزآمد و جامعنگر است که ضمن انجام مطالعات آمایش سرزمین با تعیین تکلیف نوع و حجم و ابعاد هر فعالیت در حوزه آبخیز ضامن پایداری توسعه است. روشهای اجرایی بسیار آسان و مردمی و همراه با درآمدزایی و جلب مشارکت عمومی است. اگرچه سیاستهای کلان مرتبط با آبخیزداری و آبخوانداری که یکی از پروژههای آبخیزداری در حوزههای میانی آبخیز است از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، اما رعایت اصول و عملیاتیشدن آن در بعضی از بخشها متوقف و در بخش کشاورزی بهکندی در دست اجرا میباشد. مقام معظم رهبری با فراخوان دستگاهها به دانشمحوربودن فعالیتها و دانشبنیانبودن سازمانها آنها را به تولید علم و عقل و دانش و فعالیت سیستمی و پایدار فراخوان کردهاند. جای تاسف است که دستگاههای بخشینگر بدون همافزایی و همراهی و همیاری با یکدیگر هر روز از توسعهی پایدار ملی فاصله بیشتری میگیرند.
منبع: تسنیم